ЭПОС «ДЖАНГАР» ДЖАНГАРЧИ ДЖУКАЕВА Н. Д. (ч.3)

«Глава о битве с Монхуля, сыном Кермина» джангарчи Джукаева Няямна Дорджиевича является особенной, так как в ней смешаны эпические стили двух версий эпоса: Ики-Цохуровской версии Давы Шавалиева и Ики-Бухусовской версии Ээлян Овла. Текст этой главы был расшифрован с аудиозаписи экспертом ЦРКЯ Тербатаевым О. С. и публикуется впервые.

Җуукан Нәәмн
Ке Шар Цоохр мөртә Келмән көвүн Моңхуляла дәәллдгсн бөлг.

Тер кевәрн
Оцл Дамбан Көк һалзн күлгәрн
Арслңгин Улан Хоңһр
Дәврәд орҗ йовхнь
Эн болвл гинәлә.
Дәврәд орҗ ирәд,
Улан Бумбан тунҗр адуһан
Кедү-яду эргсән
Мартн эргүлн көөлдҗ
Йовхнь эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Арслңгин Улан Хоңһр мөрндән
Келәд йовхнь
Эн болвл гинәл:

Эҗго һазрин хортнд
Эвин сәәнәр зөв эргәд өгхнчн! –
Гиҗ келҗ йовхнь
Эн болвл гинә.
Тер кевәрн
Арслңгин Арг Улан Хоңһрнь
Эргәд ирхләг
Әәв балтан татч цокхларн
Далн хойр төдгинь тас цокад,
Хаңһа нәәмн сееринь мөлт цокад,
Давсгиннь экнднь, далыннь герлднь
Һурв хүлкдн шүүрн
Авад оркхнь эн болвл гинә.
Тер кевәрн
Арслңгин Арг Улан Хоңһр
Ке Шар цоохр мөриг
Адунднь тәвчкәд,
Ар бийдән сәәр деерән
Һанзһлад авад һархнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Арслңгин Арг Улан Хоңһр
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд Һарта Савртан күрч ирәд:

Эн кишгго бирмн хортыг
Уутд дүрәд аминь боохм! – гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Бүр-бүр хур орулад,
Шигшрг мөндр орулад,
Күүкн Күрң Һалзн мөртә
Күнд Һарта Савриһән
Эдгәһәд авад оркхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Келҗл бәәхнь
Эн бовл гинәл:

Арвн бодң мини,
Эн адуһан тууһад йовҗ йовтн. – гиҗ келәд,
Бийнь сәәхн Зеерд мөрәрн
Тер хойр бодң талан
Ирҗ бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Эн кишгго хортыг
Олц Дамбан Көк һалзн күлгин
Ар бийдк сәәр деернь
Дүүрҗәтн! – гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинә.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһртаһан һурвулн
Аду тууҗ йовгсн
Арвн бодңтан
Күрәд ирхнь
Эн болвл гинә.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Келҗл бәәхнь
Эн бовл гинәл:

Кишгго хортыг
Авад иртн! – гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Шил бәәшң дотран
Орулад авч ирәд,
Уутынь аминь тәәләд
Тәвәд оркхлаг,
Арвинь алхад, тавинь ташад,
Арг Улан Хоңһрин ахлҗ суудгнь
Бийд суухнь эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Зәрлг болҗ бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд Һарта Савр мини,
Барун халхднь
Бамбин улан тиизән дарыч! – гиҗ
Зәрлг болҗ бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд Һарта Саврнь тамһан авад,
Барун халхднь
Бамбин улан тиизиг
«Баш» гиһәд дарад оркхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Хорта элчд келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Ода үүнәс хәрәд
«Татлһ тавн миңһн җил бүрд өгич» гиҗ
Хаандан келтн! – гиҗ зәрлг болҗ бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Хорта элчиг йовулчкад
Арднь Алдр Деед Богд Жаңһракн
Байн улан арзин сүүрән бәрәд,
Эндр өдр күртл дүрклн җирһәд суухнь
Эн болвл гинәл.