МАЛЫГ ХАРСХ НОМ

Улана йосн һучн шаху җил өмн тарсн болв чигн, хальмг келәр һардг бурхна номин дегтрмүд ода чигн тооһарн баһ. Одахн Төв хурл Бурхн Багшин Алтн Сүмин номин саңд «Малын банзгч» гидг шин кесн дегтриг цуг хальмгудт таньлдулв

Эн җил алтн делкән әмтн коронавирус гемәс көлтә зовад, сәәһән хәәҗ йовсн деерән мана Таңһчд хур орлго һазр хагсч шуурад, өвсн-ноһан һарлго ик зуд болҗана. Хальмгудын әмнә теҗәл болҗах дөрвн зүсн мал өлсн-ундасн үкәд, бас гем-шалтгта болад баһрҗ тарҗана. Иим му цагт малын эзн болһн «Байн нег борана…» гидг үлгүрин утх-чинр илркә медҗ бәәх. Зудын уршг урвулхар өвс-буудя эртәснь белдәд хурахла, гемин уршгас малан яһҗ харсхв, гиҗ әмтн санан-седклән зоваһад бәәцхәнә.

Ик кезәнәһәс нааран мана өвкнр дөрвн зүсн малан гем-өвчнәс харсад, хамһалад авхин төлә «Суңдуй» гидг ик номин хураңһу авч, түүнәс «Малын банзргч» гидг нертә тавн ахр ном-тогталыг умшдг бәәсн мөн. Теднә мал номин умшлһар әмд үлдәд, геснә теҗәл болсар ода бидн, тендә хөөт үйнр, әмд-менд йовад, һазр деер бәәнәвидн. Зуг хүвсхлин (революцин) хөөн хальмг гелңгүдиг алад-булад, тараһад уга кеснә хөөн эн тавн номиг малд умшх йосн тасрад мартгдв.

«Банзргч» гиснь мана келнә аю дахад хүврсн эндкгин (Индин) келнә «Панча ракша» гидг үг. Эн үгиг мана келнд орчулхла, «Тавн сәкүсн» гиһәд келдг. «Һанҗур» гидг нертә зун нәәмн боть Бурхн-багшин зәрлгин хураңһуд күүг тодхр-зедкрәс, гем-өвчнәс чигн харсдг ик тавн эк бурхна «Банзргч» ном бәәдг.

«Тәрнин хураңһу» эс гиҗ «Суңдуй» гидг нертә номд малыг сәкч харсдг тавн сәкүснә ном чигн бәәдг. Тер тавн номиг «Малын банзргч» гиҗ цуг моңһл келтнр дуудад йовна. Мал гемтәд, үкәд бәәхлә, эврән сууһад эс гиҗ гелңгиг залад дуудҗ, тер номиг Буряд Моңһл хойрт ода чигн умшҗ йовцхана.

Сетән Дорҗ