ХУРЛЫН ҮҮДНӘ ТЕМДГ

Хурлд одхла, цуг мадн босх-үүдәрнь дотрнь орнавидн. Тер үүдн деернь эрк биш Номин күрд болн өөрнь суусн хойр гөрәсн үзгднә. Зәрм әмтн көл доран хәләҗ йовад, толһаһан деегшән өргҗ тедниг үзх арһ уга, зәрмснь болхла, үзв чигн, гүн чинринь медлго бәәнә. Эндр би эн темдгин тускар цәәлһҗ бичхәр бәәнәв.

Альд болв чигн Бурхна номин сүмд орхла, үүдн деернь оньдин Номин күрд болн эр, эм хойр бодь гөрәсиг үзҗ болна. Тер темдгт болхла, Номин күрд һол дунднь, хойр гөрәсн хойр таласнь сууҗ, Номин күрдиг ширтҗ бәәдг. Эннь юн учрта темдгви гихлә, ик эрт урдас мана номин йоснд тогтсн юмн гиҗ экләд келх кергтә. Хөөннь болхла, эн темдг яһҗ бүтснә тускар цәәлһх цаг. Бурхн багш Бодь хутг (состояние просветления) олад, Бодь модн дор залрҗ суух үйд, Бодин неегдҗ ирсн үнниг олн әмтнд зәрлг болх эс болхиг санад бәәв. Тер цагт Эсрн Хурмст хойр ик теңгр деед орнас бууҗ ирәд, Бурхн багшд миңһн киистә (спицы) алтн күрд цаһан дуң хойриг өргҗ, ном әәлдхиг эрв.

Бурхн багш ухалад суухлань, генткн ө-шуһуһас хойр гөрәсн, эр-эм хойр һарч ирәд, номин дууг чикән тәвҗ соңсхар нүдән чавчлго сууһад авв. Бурхн багш тедниг үзсәр ик өршәңгү седкл төрәд, юм меддго ө-шуһуһин адусн ном соңсхар седхлә, нүдндән ик шора-тоосн уга әмтнә төлә номан әәлднәв гиҗ санв. Тиигәд санм цацу суусн сүүрәсн босад һарч, эврә урдк тавн шевән хәәхәр одв. Тиигәд ө-шуһуһин хойр гөрәсн зурһан зүүл хамг әмтнә төлә ном әәлдхиг сурад авч. Хөөннь Бурхн багш эврә шевнртән тер учрсн йовдлын туск зәрлг болҗ, олнд медүлсн болдг. Тер цагас авн сүм-хурл болһна үүдн деер Номин күрд, эр-эм хойр гөрәсиг модн, төмр хойрар сииләд залдг болв.

Номин күрд болхла, нәәмн киистә болна. Эс иткхлә, хурлд одад, тоолад чигн авчктн. Нәәмн кииснь — Бурхн багшин әәлдсн нәәмн үйтә Бодь мөрин темдг. Тер нәәмн үйтә мөр гисн — үнн үзл, үнн онл, үнн келн, үнн шамдл, үнн әмдрл, үнн санл, үнн диян, үнн кизәр — эн нәәмн. Нәәмн киисн төгрг күрд дотр бәәдгнь — эн нәәмн үй бүрн бүтн, үлү-дуту, хасх-немх юмн угаһин темдг. Хойр гөрәсн болхла, тер урд цагт Бурхн багшд ирсн хойр гөрәсн болад, теднә дүрстәһәр дүрслсн Эсрн Хурмст хойр теңгрин темдг юмн. Хойр гөрәсн толһаһан өргҗ, чикән сертәлһәд, нүдән чавчлго сууснь — эр, эм йилһл угаһар номд орх темдг.

Бас нег тәәлврәр Номин күрд гидгнь — номин багшин темдг. Хойр талас сууһад авсн гөрәснь — шевнрин темдг болна. Тер төләд эн күрд гөрәсн һурвн багш шевин тасршго бат холваг, күрднь номиг усна урсхл мет тасрлт угаһар бүтәҗ, умшҗ, соңсҗ йовх белгдл (символ) болна. Бас чигн Нууц тәрнин тәәлврәр эр бодь гөрәсн ик амр-амулң, эм бодь гөрәснь хоосн чинриг таньсн темдг, Номин күрд болхла, эн хойриг хошлн бәрдгиг темглҗ бәәнә. Тегәд, олн судрмудт «Сәәнәр соңсҗ, седклдән тогтаҗ бәр» гиҗ келгдсн үгәр эн Номин күрд болн хойр бодь гөрәсн ик гүн утх-чинртә, хурл-сүмд орҗах күн болһнд номин ик чинриг, багшин ик чинриг, нәәмн үйтә мөрин нәәмн үйиг тус-тустнь бәрх темдг болна. Ода хурлд одхла, энүг мартлго бәәтн.

СЕТӘН Дорҗ