ҮНДСН ҮЗГ-БИЧГИН ӨДРТ ЗӨРҮЛСН ЙӨРӘЛИН ҮГ

Күүнә ухан-санаг медүлдг келн гидг юмн ― үндс тогтагч һурвн ик бүрдцин негн болҗана. Келтә болчкад, әмд күн эврә йиртмҗ үзх үзлтә, эврә сойл-тууҗта, эврә онцлгта болдг. Зуг өвк-деедсин ик мергн-цецн уха үйәс үйд шилҗүлх цагт зәрмнь алдрн мартгдад, зәрмнь цагин эркәр һәәлгдәд чигн оддг. Тернь хармслта юмн.

Үзг-бичгтә болхла, амарн келсн үг мартгдв чигн, цаасн деер бичәтәнь үйәс үйд улмҗлгдад йовх юмн. Мана өвкнр, улан залата өөрд, 1648 җиләс авн эврә үзгтә болад, эврә тууҗ-түүкин йовдл, ном-судр, домг-дун, тууль-үлгр, эмнлһнә, һазр-зүүһин, то-эвсин, зурха-одна бичгүдиг олар орчулад, эврән чигн бичәд үлдәсн болдг.

Йир Алтн делкә деер бәәсн 5000 келн-улсас эврә бичг һарһснь 140 һар үндстн. Наадкснь бичг уга бәәсн, зәрмснь ода күртл тер кевәрн бәәцхәнә. Тиигхлә, мадн, хальмгуд, 4000 миңһн шаху келн-улсас өөдән сойлта болчкад, эврә йосн үзг-бичгән кезә чигн мартх зөв угавидн! Эннь ик эрднь һартан бәрҗәһәд, зүүлҗ хайчкснла әдл юмн.

Сентябрь сарин 5-нд цуг Хальмг Таңһчихн «Үндсн үзг-бичгин өдр» темдглҗ бәәнә. Хальмгуд бәәтл эн өдр басл бәәх болтха! Зуг эврә үзг-бичгән нег өдр биш, бүкл җилдән санад бәәхлә, терүгән медхин төлә зүткҗ йовхла, соньмсад шамдҗ сурхла, эврә бичгәрн хоорндан бичлцәд бәәхлә, йосндан эврә келн-сойлдан, хальмгтан хару седклән үзүлҗ чадхмн.

Тод бичгин әмд үзгин утцн
Тоолш уга һалвд келкгдҗ,
Тус иктә уха орулҗ,
Таңһчинм чимг болх болтха!

Геннадий КОРНЕЕВ