ЦAҺАНА ҮҮСЛ

Эрт урд цагт, эңк-мөңк төртә Моңһл нутгин үр-күүкднь өсч, малнь то уга төлҗҗ, баатр үрс бүүҗҗ, байна тонь алдрҗ бәәтл хар маңһсын хан хамг аюлын үндсиг тәрҗ, булахинь булаҗ, алхинь алҗ, байн-элвг нутг баргдх шахҗ. Эн хар мөртә маңһсыг хорах ухаг бодсн Самн гидг сәәхн Дарь бурхн сән дурнасн маңһсын нутгт залрҗ маңһсын хаанта ург холвҗ гинә. Самн Дарь бурхн өдр өңгрәҗ сүв-арһан шавхҗ бәәсәр маңһсын хаана сүмсин судцнь хама бәәхиг тодлҗ медәд, нег сө сар-харңһуд босч маңһсын әмн-сүмсиг атхҗ маңһсыг алҗ тоньлһад, хоңһр һалзн луусынь унҗ моңһл нутган зөрсн гинә. Дарь Самн бурхн саад уга сәәхн йовсар нутгин захд күрч ирснд яг арвн хойр сарин һучна ора болҗ гинә. Тер үйд сар-өдрнь күцсн геснь мошклад луусас бууһад көңгҗх гиҗ бәәтл луус Дарь Самн бурхиг нег ишклсн гинә. Көңгҗхин зовлң деер луусын ишклһнә хату зовлң немгдснд Самн бурхн:
— Турута әмтнә дотр төрх төл битгә үз, — гиҗ харал тәвҗ бәәһәд маңһсын көвүг һарһад, көләснь татад ха-мөчинь салһн алад, оошк-зүркинь хоңһр һалзн луусын хазарт өлгәд, луустан мордад, шинин негнә өрүн нарта булалдн хаңһа ик Моңһл нутгин хаана өргәд ирҗ буусн гинә. Самн Дарь бурхна харасн йосар луус гидг әмтн түүнәс хөөш төрх уга болсн гинә.
Самн Дарь бурхн хаана орднд орхла хурҗ цуглрсн күмс Дарь бурхн маңһсыг дарснд байрлҗ һар бәрлцн мендлцх болснд Дарь бурхн маңһсын көвүг алсн цуста һаран уһаҗ амҗад уга тул барун һаран ханцндан бүтүлҗ олнта:
— Менд сән һарву?, — гиҗ мендлсн гинә. Эн йоснь улмҗлгдсар одаһин цаһана менд болҗ гинә.

Шинҗәнд бичҗ авсн домгудын хураңһуһас