ЭПОС «ДЖАНГАР» ДЖАНГАРЧИ ДЖУКАЕВА Н. Д. (ч.2)

«Глава о битве с Монхуля, сыном Кермина» Джукаева Няямна Дорджиевича является особенной, так как в ней смешаны эпические стили двух версий эпоса: Ики-Цохуровской Давы Шавалиева и Ики-Бухусовской Ээлян Овла. Текст этой главы был расшифрован с аудиозаписи экспертом ЦРКЯ Тербатаевым О. С. и публикуется впервые.

Җуукан Нәәмн
Ке Шар Цоохр мөртә Келмән көвүн Моңхуляла дәәллдгсн бөлг.

Кесг-кесгтән гүүлгәд
Кедү өдр гүүлгәд
Гүүлгә-гүүлгә йовтлм,
Алдр Деед Богд Җаңһрт
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд һарта Саврнь
Келҗл йовхнь
Эн болвл гинәл:

Алдр Деед Богд Җаңһр мини,
Эн мөрдин шүрүһинь медхм! —
Гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл,

Үүнәс невчк зуур
Урлда тәвий! — гиснд,

Тәвтн! — гиһәд
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Зәрлг болад оркхлаг,
Тахин дун «таш» гиһәд
Тавн берә Һазр
Күүкн Күрң һалзн
Тасрад һарад одхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Гүүлгә гүүлгә гүүлгә гүүлгә йовҗ
Огтрһуд хадҗ йовсн
Овхл цаһан тоос үзхнь
Эн болвл гинәл,
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Келҗл йовхнь
Эн болвл:

Эҗго Һазрин көвүг
Оларн орад дәәлгсн болҗахар
Неҗәдәр орхм! — гиҗ
Келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Гүүлгә гүүлгә йовтл
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд һарта Саврнь
Келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Дөнтәһәсн нааран
Тана шавхрт багтҗ йовлав,
Тиигхләг эн эҗго Һазрин көвүнд
Түрүн болҗ һар күрхиг
Нанд хәәрн болтн! —
Гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн алдр
Деед Богд Җаңһр мини
Гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Тиим болхлаг
Чи түрүләд һар күргич! — гиҗ
Келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәлә.
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд Һарта Саврнь
Тасрад Һарад одхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Гүүлгә гүүлгә гүүлгә йовҗ
Ке Шар Цоохр мөртә
Келмән көвүн Моңхуляг
Күцәд ирҗл йовхнь
Эн болвл гинәл.
Көөһәд күцҗ ирәд
Улан тунҗр адуһан
Кедү-яду эргсән
Мартн эргүлн көөлдәд
Йовхнь эн болвл гинәл.
Хорта Һазрин бирмн
Болҗ ядлго йовхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Күүкн Күрң һалзн мөрндән
Келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Эҗго Һазрин көвүн
Хорта бирмн болвл,
Эн күүг зөв эргәд өгхнч! —
Гиҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Күүкн Күрң һалзн мөрн
Эзндән келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Эҗго Һазрин көвүн
Чамас даву чидлтә,
Эн күүнә болһаҗ сөрүцл! —
Гиҗ келҗл бәәхнь эн болвл гинәл.
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд һарта Саврнь зөв эргҗ ирәд
Ке Шар Цоохр мөртә
Келмән көвүн Моңхуляг
Татч авад цокхнь
Эн болвл гинәл.
Далн негн төдгинь тас цокад
Далн хойрдгчднь күрч одад бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн Күүкн Күрң һалзнарн
Һарч зулад
Адуг хәрү эргүлн көөҗ бәәхнь
Эн болвл гинәл.
Ке Шар цоохр мөртә
Келмән көвүн Моңхуля
Күүкн Күрң һалзн мөртә
Күнд Һарта Савриг
Көк Кивр саадгар дарад оркхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн Күүкн Күрң һалзн мөрн
Күнд Һарта Савран авад,
Мөстин Цаһан уул гидг
Уул темцәд һарад одхнь
Эн болвл гинәл.
Тер кевәрн
Алдр Деед Богд Җаңһр мини
Үзн йовҗ келҗл бәәхнь
Эн болвл гинәл:

Эҗго һазрин хортн
Зөвәр сәәхн ик чидлтә
Хортн билтәл! – гиһәд
Зәрлг болҗл йовхнь
Эн болвл.