Буурлдад хүврсн Ноһан күүкн (домг)

Кезәнә нег байна хотнд хамгин угатя өрк-бүлд күүкн төрнә. Бәәрн улс тер герин эзн күүнд санан зовна, юңгад гихлә, тедн көвүн төрхиг күләҗәҗ. Күүкн төрсн учрар, эн өрк-бүл нәәрин байр һарһлго тагчг бәәцхәв. Арһ уга, һолгдсн күүкнд Ноһан гидг нер өгнә. Нилх уульдго, заңндго, көвүн эс төрсндән медҗәх кевтәһәр дун угаһар өсв. Медмҗән угаһар цаг давв, Ноһан күүкн көл ишкәд йовдг болв. Экиннь хорма дахад, герин цуг көдлмш кедг дасв. Экнь күүкндән эңкр, дурта болдг билә. Бәәҗ-бәәҗәһәд күүкнәннь толһа иләд, өрчдән шахад ду дуулҗ: иим сәәхн, җөөлн заңта, көдлмшч күүкнь кишгтә болхинь гиҗ уха туңһана.

Ноһан һанцарн тег һархдан дурта, эң-зах уга теегән шилтҗ хәләһәд, чикән өгәд, һазрас ямаран ә һарчахинь соңсдмн. Алң болна. Ноһан-өвснә шарҗңнлһн хоорндан яһҗ күүндҗәхинь меддг болҗ һарна. Күүкн энүгән чееждән хадһлна, тагчг бәәнә. Шарлҗн-өвснә кел меддгиг бәәрн улс медәд авхла, улм һазалх гиҗ зовна. Ноһан күүкн альк ормд ямаран эмнүллһнә цецгә, урһмл урһдгинь олад, агчмин зуур һартан баглад цуглулна. Күүкән шинҗләд, экнь Ноһанас сурна:

Чи юңгад урһмл чикндән даңгин күргнәч? Күүндсн болҗ һарнач? Аль чамд санана гем ирвә? — гиһәд әәсн дууһар сурна.

Уга, ээҗ, би эрүл бәәнәв. Зуг шидрәс авн урһмлын кел медҗәнәв. Тегәд зовҗанав.

Ноһана билг эднә нууц болв.

Цааранднь эднә хотн нүүхләрн, экнь зүүд зүүдлләв гиһәд, герин эзнд ямаран идгтә һазрур нүүхинь цәәлһҗ өгдг бәәсмн.

Малын идг сән болад, теднә тонь улм өсәд, тег бүтәһәд, эзнәннь нүд байрулдг бәәҗ. Цуһар эрүл-менд, сән-сәәхн җирһл эдлж йовцхасмн.

Каңкнсн сәәхн үнртә хавр давад, цунцг зун ирәд, халун уурарн теегин ноһа-өвс шатаһад, өңг-зүснь хүврүлсмн. Малын идг угаряд, чинәнь геедрәд, тонь баһрад одв.

Эн ямаран аюл болҗахмн, — гиһәд цуһар сүрдцхәв. Күүкнә өрк-бүл тату-яду болсндан улм дор орад, муурад ирв.

Ноһан күүкн бәәҗ чадад, тег һарад, хумхарҗах урһмлын ә соңсв.

Ноһан күүкн, арһ чамд! Чини төрлһн темдгтә билә. Көвүн болҗ йовад, күүкнд хүврвч. Чамд ноһан-өвснә нер өгцхәв. Чи мана кел меддг болвч.

Мини арһ юундв? — гиҗ күүкн әрә сурв.

Удлго тег хоосрҗ одх, ямаранчн идг уга болх. Чини дөң кергтә, чи мадна негн болх зөвтәч. Тиигхлә, җирһл шинәс буслх.

Юу-у, яһҗ би тадна негн болхв? Яһад хүврхв?

Тер үлдсн теегин хамтхасар цә чанад у. Хөөннь эврән медхч.

Ноһан күүкн шарлҗ одсн хамтхас өргҗ авад, тооснаснь саҗад, гертән ирәд, уснд буслһад цә нерв. Һурв балһад орксна хөөн нөөртән авлгдад одв. Серхләрн, акад юмби! Махмуднь гиигн болҗ медгдв. Урһмлд хүврсндән ода ирҗ медв. Гүүҗ йовсн күүкд хәәкрлдв:

Хәләтн, ямаран ноһамб? Үзәд угав!

Йир гиһич, буурл өңгтә, үнртә. Буурлда гихмн.

Буурлдад хүврсн күүкн Ноһан тег бүтәһәд, малд идг болад, шинәс җирһл босхсмн. Һолгдсн күүкн аштнь иим җирһл олнд өгсмн.

Эрднеева Ольга Бодаевна ээҗәсн соңссн домгиг бичв.