МАЛЫГ ХАРСХ НОМ — 2.

Мана хальмгуд кезәнәһәс нааран малан бийән болад һазадын әмтиг чигн теҗәҗ авхин төлә асрад йовдг бәәҗ. Көгшдлә күүндхлә, хөөч болһн эврә хөн-үкриг чирәһәрнь таняд, күүнлә әдл сәәнәр хәләһәд бәәсн бәәҗ гиҗ тедн келнә. Ода болхла, мөңг олхин төлә, шин сәәхн гер, маши чигн авхин төлә асрад, то-томҗ угаһар алад бәәцхәнә.

Тернь “бурхна номд шүтдг” улсин темдг биш, ик ховдг седклин килнц-нүүлтә үүл. Тиим му үүләс көлтә һазр-усна эзд уурлад, зуд һарад, гем-өвчн чигн һардг. Иим килнцин хамг мууг хәрүлхин төлә хальмгуд «Малын банзргч» гидг ахр тавн номиг умшдг бәәҗ. Ода тер ном хальмгудт хәрү ирв.

«Малын банзргч» гидг шин дегтриг «Бурхн Багшин Алтн Сүм» гидг хурл болн Хальмг кел делгрүллһнә төв белдв. Төвд келнәс өдгә цагин хальмг келнд эн номиг орчулснь Геннадий Корнеев болн Алтн сүмин демч-лам Йондн Лодой. Дегтрт мөрн, хөн, үкр, темән болн ямаг харсх «Банзргчин» тавн ном.

Дахвртнь болхла, кезәңк ном-судрас татад авсн «малын бу» гидг нертә зургуд. Тер зургудыг эрт урд цагт мана гелңгүд цааснд зурад, малын күзүнд зүүҗ йовдг бәәсн. Тер бу тасрад унхла, му болдг биш, һазрин эзн терүг үзәд, буута малд гем хальдашго. Хойдргч соньн юмнь — дегтрин хамгин сүүлднь тод бичгин судрмудас хуулад татсн малд хор күргдг шулмс-дәәснә зург. Иим ховр зург Хальмг Таңһчд түрүн болҗ барлгдҗана.

Орчулачнрин келсәр тер шулмс-дәәсн әмтнә нүднд эс үзгддг болв чигн, малд ик му юм хальдадг. Үлгүрләд келхлә, теднә хор-көнәлин күчәр малыг эс өскх, хөн, ямана төл эс тогтах, бий болн эд-тавр хор болһгч, мөр-йовдлд өлзә эс орулгч, идән-унднд хор-хомс кегч болн нань чигн шулмс-дәәснә зург йовна.

Эдү мет му йорта юмнас эзнә малыг харсх номин дегтр һарсар, ик сүзг-бишрләр терүг умшсн күүнә малыг чон идш уга, хулха-деерм авш уга, малын төл тогтҗ, җирһл делгрх. Зуг, Боован Бадм гидг нертә лхарамб-лам: «Бурхн шаҗта гидгтн мөргсәр болдг биш, буру йодлас кецәҗ, чикәр йовхла, тер» гиҗ келсәр хамгин түрүнд малан мөңгнә оруһин төлә биш, әмтә юмна кевәр асрҗ бәрх кергтә.

Сетән Дорҗ